27-28 aprel 2006-ci il. «Paritet» qazeti.

Nəsibə Zeynalovanın xatirə günü

Nəsibə Cahangirqızı sənətkara biganə münasibətdən gileyləndi

O əbədi yaşamaq haqqını lap cavanlığından qazana bilmişdi. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Musiqili Kamediya Teatrı bu nəhəng aktrisadan sonra hələ də qadın sənətkarlığı istiqamətində tam ciddi bir addım ata bilməyib. Nəsibə xanımın doqquz il əvvəl teatrdan, iki il əvvəl isə sıramızdan ayrılmasına baxmayaraq səhnəni öz ecazkar oyununun, qeyri-adi jestlərinin, dadlı-duzlu, eyni zamanda dərin mətləblərə açar olan atmacalarının təsirində saxlayıb.

Milli qadın obrazlarını onun qədər dəqiq, onun qədər inandırıcı, onun qədər canlı ifa etmək mümkünsüzdür. Onlarla obrazını diqqətlə izləsək və araşdırsaq, Nəsibə xanımın adi bir sözünün belə təsadüfi olmadığının və ümumi sənətkarlıq xüsusiyyətlərini tamamladığının şahidi olarıq. O, tamaşaçını inandırmaq qabiliyyətinə malik idi. Xoşa gəlmək və kimisə güldürmək üçün əldən-ayaqdan getməzdi. Sadəcə, səhnədə yaşayırdı. Yaşadıqca əbədiyaşar bir sənətin təşəkkülünə imza atır, ölməz bir ifanı tarixin ixtiyarına verirdi. Biz onun ifasında mənfi qəhrəmanları da çox sevirik. Ona görə sevirik ki, o qəhrəmanlar biz özümüzük, bizim yaxınlarımız, əzizlərimizdir. Əlbəttə, Nəsibə xanımın məhşur obrazlarını ayrı-ayrılıqda təhlil etsək, bizə uzun zaman gərək olar. Sadəcə, bir fakta nəzər yetirmək kifayətdir. Biz Nəsibə xanımdan heç vaxt keçmiş zamanda danışa bilmirik. Bilməyəcəyik də... Çünki, nə qədər ki, Azərbaycan kinosu var, nə qədər ki, bu dil, bu mədəniyyət var, Nəsibə xanım da var. Bizimlə yaşayır, hiss edir, gülür, güldürür və düşündürür.

Bu onun 90 illiyi münasibətilə keçirilən tədbirdə qeyd olundu. Yubiley tədbirlərin keçirilməsi bir həftədir ki, silsilə xarakteri alıb. Sonuncu dəfə Film Fondda Nəsibə xanımın xatirə günü keçirildi. Tədbirdə onun yaxınları və onunla birgə çalışmış iş yoldaşları da qonaq olmuşdu. Tədbirin təşkilatçısı Film Fondun direktoru Məmməd Dostəliyev və kinotənqidçi Aydın Kazımzadə giriş sözü ilə açdılar. A.Kazımzadənin sözlərinə görə, indiki dövrdə hərə özünə bir primadonna, kral kimi qondarma ad qoyur. Nəsibə xanım isə əsl El anası idi: «Uzun illər böyük sənətkarların yaradıcılığında familiya, təvəllüd ilə bağlı anlaşılmazlıq olur. Bu fakt Nəsibə xanıma da şamil edilə bilər. Çünki onun şəxsiyyət vəsiqəsindəki təvəllüd 1916-ci ildir. Amma keçmiş sovet ensklapediyasında 1917-ci il yazılıb. Bu cür səhvlər gələcək nəsillərə ötürülür. Bu halları aradan qaldırmaq lazımdır. Hazırda Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin nəzdində kino işləri şöbəsi 10 ilə yaxındır Milli Ensklapediyanın 2-ci mərhələsi üzərində iş gedir. Amma rəsmi olaraq Nəsibə xanımın yubileyi gələn il dövlət səviyyəsində qeyd olunacaq». Sonra A.Kazımzadə Nəsibə xanımdan vaxtıkən aldığı müsahibəni xatırladı: «Ona yaradıcılıq fəaliyyətinə nə zaman başlamısınız deyə müraciət etdikdə belə cavab verdi. –Mən ilk dəfə yaradıcılığıma 1936-cı ildə Şəmsi Bədəlbəylinin köməyi ilə Filarmoniyada Rəqs ansanblında başlamışam. Günlərin bir günü qrup Moskva dekadasına yollananda qrupdan kənarlaşdırıldım. İlk zərbəni elə o zaman aldım». «Qaynana» filmindəki gəlin obrazının ifaçısı Tamilla Əhmədova filmin çəkilişi haqqında danışıb ən xoşbəxt günlərin o dövrə təsadüf etdiyini qeyd etdi: «Deyirlər əvəzolunmaz sənəkar yoxdur, lakin o həqiqətən də əvəzolunmazdır. Onunla birgə işləmək məsuliyyətli olduğu qədər də yüngül idi». Aktyor Qorxmaz Əlili də Nəsibə xanıma qarşı son illər Musiqili Komediya Teatrındakı laqeyid münasibətdən şikayətləndi. Sonda sənətkarın nəvəsi Nəsibə Cahangirqızı da sənətkara qarşı biganə münasibətdən gileyləndi: «Nəsibə xanımın axırıncı günə kimi ayaqlarına güc gəlsəydi, o səhnəyə çıxmağa hazır idi. Lakin onun üçün yazılan səhnə əsərləri yox idi. Bizim ölkəmizdə yaşlı nəslin nümayəndələrinin qədri bilinmir. Moskvada şikəst sənətkarlar üçün də ssenarilər yazılır, filmə çəkilir. Nəsibə xanımın ürəyində dramatik rol oynamaq arzusu qalmışdı. Əfsuslar olsun ki, aktrisaya axırıncı günə kimi belə rol tapşırılmadı».

Nəsibə xanımın bütün obrazları gözəl idi. Onun «Ögey ana», «Böyük dayaq», «Bizim Cəbiş müəllim», «Qanun naminə», «Bəyin oğurlanması», «Danabaş kəndinin əhvalatları», «Ulduz», «Yuxu» filmlərindəki obrazlarının hansının daha yaddaqalan olduğunu deyə bilmərik. Baxmayaraq ki, hamısı da epizodikdir, ya da ikinci dərəcəli... Nəsibə Zeynalova teatr kimi kinoya da səmimi gülüş gətirdi və kinoda da əbədi yaşamaq haqqını qazandı.

Allah sənə rəhmət eləsin.